Orgel Kabinetorgel Concerten Kerk Info
Dorpsstraat 34
5708 GH Stiphout
(Gemeente Helmond)
Locatie op Google Maps
Het Théodore Ruef-orgel (1920)
Théodore Ruef leverde rond 1920 een orgel voor de Sint-Trudokerk te Stiphout. Het orgel had twee klavieren en vrij pedaal, met in totaal 15 stemmen.
De firma Vermeulen wijzigde in 1951 de pneumatische tractuur na de Tweede Wereldoorlog in electro-pneumatiek.
Dispositie
| Manuaal I C-g³ | Manuaal II (in zwelkast) | Pedaal C-f¹ |
| Prestant 8′ Bourdon 8′ Prestant 4′ Quint 2 2/3′ Octaaf 2′ Mixtuur III-IV st Trompet 8′ | Salicionaal 8′ Holpijp 8′ Fluit 4′ Woudfluit 2′ Tertiaan II st Basson-Hobo 8′ | Subbas 16′ Octaafbas 8′ |
Koppelingen:
Manuaal I – Manuaal II
Manuaal I – Manuaal II 16′
Pedaal – Manuaal I
Pedaal – Manuaal II
Speelhulpen:
Vrije combinatie
3 vaste combinaties (p – f – tutti)
Automatisch pedaal
Tongwerken af.
Alle tractuur is electropneumatisch.
Kegelladen.
Houten Subbas-pijpwerk opgesteld achter de linker orgelkas.
Het kabinetorgel (eind 18de eeuw)
Rond 1790 werd een kabinetorgel geplaatst in het kasteel Croy bij Stiphout. Het is een werkstuk van Hendrikus Hermanus Hess. Er zijn echter aanwijzingen dat het al een iets ouder orgel is, en dat Nicolaas van Hirtum het in 1790 in Stiphout heeft geplaatst in een nieuwe kas. De klavieromvang is in de loop van de tijd vergroot van C-d”’ naar C-f”’. Volgens oude handschriften stond er altijd al een kabinetorgel op het kasteel, maar het is de vraag of het om hetzelfde orgel gaat. Gierveld twijfelt aan Hess als maker*.
Dispositie 1790
| Manuaal C-d³ |
| Holpijp 8′ Prestant 4′ Fluit 4′ Quint 3′ Octav 2′ Flaiolet 1′ Tremulant |
* Het Nederlandse huisorgel in de 17de en 18de eeuw / Arend Jan Gierveld. – [Utrecht]:
Vereniging voor Nederlandse muziekgeschiedenis, 1977. – (Muziekhistorische monografieën; 6).
Het orgel is in 1994 als koororgel in de Sint-Trudokerk van Stiphout geplaatst.
In 2005/2006 volgde een grondige restauratie door de Hans Van Rossum. Op 23 april 2006 nam men het orgel weer in gebruik. Het orgel werd bespeeld door Jan van de Laar met medewerking van Marte Straatsma, viool en Rob van de Laar, hoorn.
Boven het klavier staat te lezen: ‘HENDRIK HERMANUS HES ME FECIT. GOUDA’
Dispositie Hess-kabinetorgel (in 1940)
Volgens het dispositieboek van Vermeulen was de dispositie in 1940:
| Manuaal C-f³ |
| Prestant 8′ Holpijp 8′ Salicionaal 8′ D Prestant 4′ Fluit 4′ Prestant 2′ |
Huidige dispositie
| Manuaal C-f³ |
| Prestant 8′ D Holpyp 8′ D/B Fluit 4′ B Fluyt 4′ D Prestant 4′ D Quint 3′ B Prestant 2′ D/B Ventiel |
Concerten
In deze kerk worden doorgaans geen concerten georganiseerd.
De kerk
De kerk werd in de jaren 1883-1884 gebouwd naar een ontwerp van architect H.J. van Tulder naast een neoclassicistisch pand uit 1840. Dit pand werd de pastorie.
Beiden zijn rijksmonument.
De kerk had een voorganger, die zich op een andere plaats bevond. De ‘Oude Toren’, ‘die staat in het verlengde van de Van den Brugghenstraat, is daar een overblijfsel van. Vóór de bouw van de huidige kerk maakten de katholieken gebruik van hun schuurkerk, omdat de oude Sint-Trudokerk onbruikbaar was geworden.
De patroonheilige verwijst naar de de Abdij van Sint-Truiden.
Het is een grote, hoge kruisbasiliek met een opvallend spitse toren die ook nog van vier spitse hoektorentjes is voorzien. In de toren staat niet meer in gebruik zijnd mechanisch torenuurwerk van Korfhage, circa 1920, later voorzien van elektrische opwinding.
Het interieur van de kerk is kleurrijk door de veelkleurige baksteen in de gewelven.
De oorspronkelijke neogotische inventaris is vrijwel gaaf bewaard gebleven: kalkstenen altaren, de preekstoel, gebrandschilderde ramen, waarop de geschiedenis van het Mirakel van Stiphout staat uitgebeeld en heiligenbeelden onder baldakijnen. Typerend voor van Van Tulders laatste periode.
De kerk is geklasseerd als rijksmonument.
Sinds 2002 werkt de parochie van Stiphout samen met die van Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming te Helmond in de Pastorale Eenheid Sint Trudo – Onze Lieve Vrouw.
Geschiedenis van de parochie Sint Trudo
De oudste papieren, die duiden op het bestaan van Stiphout dateren uit 1115. In 1342 is er al sprake van een kerk in dit gebied. Dan wordt melding gemaakt van een grote brand van een kerk die stond op de plaats waar nu ‘de oude toren’ staat. Het is deze brand die het verhaal van het sacramentswonder deed ontstaan, dat afgebeeld staat in een van de glas-in lood ramen van de huidige kerk. Volgens overleveringen redde boer Jan Baloys het Heilig Sacrament uit de door de bliksem getroffen brandende kerk: de vlammen gingen voor hem opzij en de boer bleef ongedeerd. De overlevering wil, dat hij bij terugkeer op zijn akkers, deze allen omgeploegd vond. In de achttiende en negentiende eeuw verloor Stiphout zijn belangrijke positie als bedevaartsplaats.
Na de brand van 1342 werd de kerk herbouwd. De doortocht van de graaf van Hohenlo, een van de bevelvoerders van het leger van prins Maurits, betekende in 1587 een nieuwe verwoesting van het gebouw. De protestante overwinnaars namen de kerk in bezit en stonden de bevolking nog slechts het bezit van een ‘schuurkerk’ toe. Na de Franse bezetting in het begin van de negentiende eeuw kregen de inwoners van Stiphout hun kerk terug. Het kerkgebouw was evenwel zo slecht, dat tot sloop besloten werd. Alleen de toren bleef staan. De rest van het materiaal werd gebruikt om de schuurkerk in het dorp op te knappen. De oude toren werd in 1884 weer door de bliksem getroffen en uiteindelijk op de monumentenlijst geplaatst. Een aantal jaren geleden kreeg het oude bouwwerk een grondige opknapbeurt en ziet er op dit moment wellicht fraaier uit dan dan het vroeger ooit geweest is.
Zestig jaar fungeerde de oude schuurkerk in de jaren na de Franse bezetting nog als het kerkelijk middelpunt van het dorp.
De huidige St. Trudokerk is op een nieuwe locatie gebouwd, omdat het centrum van het dorp zich inmiddels verplaatst had. Wilhelmus Kuypers (pastoor te Stiphout van 1833–1873) heeft de bouw bekostigd met geld en goederen uit zijn nalatenschap. Pastoor Van de Ven begon in 1882 aan de bouw onder architect H.J. van Tulder uit Tilburg.
De bouw van de kerk vergde ruim een jaar. In juni 1884 kan de Stiphoutse pastoor zijn bisschop vertellen dat de kerk klaar is en verzoekt hem tot de inrichting te mogen besluiten. Pastoor Van de Ven vraagt toestemming voor het bouwen van een hoogaltaar ter waarde van f 3000,- en “het daarstellen van zestien ramen in het bovenschip der Kerk van beste Grisaille-vensters ter waarde van f 1.120,-“. De pastoor verzekert dat alles binnen de begroting blijft. Hij vraagt tevens om een schenking te mogen aanvaarden van drie parochianen, die drie glas in lood ramen willen schenken, “voorstellende het wonder bij de oude kerk in 1342, alsmede vier ramen waarin de beeltenissen zijn verwerkt van de H. Trudo, de H. Franciscus, de H. Antonius Abt en van de H. Maagd en hare zeven smarten.” Deze ramen zijn tot de dag van vandaag vooraan in de kerk te zien. Bisschop Godschalk reageert positief op alle verzoeken. Het laatste sierstuk is de preekstoel naar een ontwerp van beeldhouwer C. van der Mark uit Eindhoven voor f 2.259,-.
23 november 1884: pastoor Van de Ven zegende de nieuwe Sint-Trudokerk plechtig in.
Bij gelegenheid van het 25-jarig priesterfeest van pastoor Van de Ven in maart 1887 wordt de kerk verrijkt met twee kostbare ramen in het kruis van de Kerk. Het geld voor die ramen is het jubileumcadeau van de parochie. Het atelier Stalins en Janssens uit Antwerpen levert de ramen.
In januari 1888 zorgen enkele kennelijk welgestelde inwoners voor de beelden van de H. Anna, de H. Barbara, de H. Jozef en de H. Johannes de Doper aan de kerk. In de loop van datzelfde jaar krijgt de kerk ook een zangkoor en twee biechtstoelen. Deze laatste zijn ontworpen en gemaakt door beeldhouwer Van der Mark, die een jaar of vier eerder de fraaie preekstoel afleverde. Compleet is de kerk als in augustus 1890 twee klokken in de toren worden gehangen, eentje van 930 kilo en eentje van 470 kilo. De prijs… 1400 x f 1.60 per kilo. Met lui-assen, raderen, klepels, ijzerwerk en pannen kosten de klokken precies f 2.500.
De kerk omstreeks 1910.
Bron:
Monumentenzorg, zielzorg, honderd jaar St. Trudo-kerk.
Samenstelling: Pastoor Jo van Kessel, Wim van Oorschot, Frans van Poppel, Joost Reusken, Han van Rijswijk, Adriaan van Stiphout.
Tekst: Martin van Kimmenade.
Info
Info en foto’s Piet Bron 2014
Laatste actualisatie: juli 2017