Oijen – Sint-Servatiuskerk

Orgel Concerten Kerk Info

Bernardweg 4
5394 AG Oijen
Locatie op Google Maps

Het F.C. Smits-orgel (1848)


Historische foto’s: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

F.C. Smits leverde in 1848 een nieuw orgel met 8 hele en 3 halve stemmen op twee klavieren en aangehangen pedaal. Broekhuyzen noemt de dispositie die niet afwijkt van de huidige.
Na de bouw van de nieuwe kerk is het orgel hier weer opgebouwd. Daarvoor werd een klein podium gemaakt. De balustrade uit de oude kerk is in 1970 gebruikt voor de restauratie van het Smits-orgel in Druten. 

*

*

Het orgel is in 1970 gerestaureerd door Vermeulen uit Weert onder advies van Hans van der Harst en is daarbij ongewijzigd gebleven. Op 20 december 1970 werd het in gebruik genomen in de nieuwe kerk met een bespeling door Hans van der Harst.


Het Positief is dwars boven de hoofdwerklade geplaatst.

Het Smits-orgel behoeft weinig onderhoud en is in goede staat. 
De Trompet 8′ is in 2013 door Nico van Duren ontdaan van ernstige oxidatie op de koppen. 

Dispositie

Manuaal C-f”’ Positief*
Prestant 8′
Holpijp 8′
Prestant 4′
Fluit 4′
Octaaf 2′ D
Flageolet 1′
Trompet 8′ B/D

Holpijp 8′
Prestant 4′
Viol de Gambe 8′ B
Musette 8′ D**
_______________________
Pedaal C-f
Aangehangen
aan Manuaal

* Het Positief is dwars boven de hoofdwerklade geplaatst.
** De Musette 8′ is een conische Kromhoorn.  

De toets- en registertractuur is mechanisch en de windlade is een sleeplade. 
Temperatuur evenredig zwevend met de oorspronkelijke lage stemming.
Koppeling: manuaalkoppel. 
Speelhulpen ventil.

Concerten

In deze kerk worden doorgaans geen concerten georganiseerd.

De kerk

Oijen werd voor het eerst vermeld in 1062, toen het kapittel van Sint-Servaas in Maastricht een koninklijke bevestiging kreeg omtrent het bezit van het domein Oijen (‘villa Oya’). In 1139 volgde een bevestiging van de paus. Toen bleek Oijen al een kerk te bezitten, toegewijd aan Sint-Servatius. Ook was
Oijen was een zelfstandige heerlijkheid. Landgoederen en kerk kwamen in 1361 door verkoop in het bezit van Maria van Brabant. In hetzelfde jaar werd het Kasteel Oijen gebouwd. Maria liet in Oijen munten slaan en hief tol op de Maas. Toen zij in 1399 kinderloos overleed werd Oijen,’ in spijt van den tegenstand van Braband’, Gelders gebied.
Oijen lag toen in een gebied waar regelmatig schermutselingen tussen Brabant en Gelre plaatsvonden. In 1506 werd het kasteel door Brabants gezinde troepen ingenomen om in 1507 weer door de Geldersen heroverd te worden. In 1508 werd het weer voor vijf jaren eigendom van de stad ‘s-Hertogenbosch, die het wenste te slopen, waartoe landvoogdes Margaretha van Parma in 1511 toestemming gaf. Het kasteel werd echter weer opgebouwd, mogelijk al in 1515, en de heerlijkheid Oijen is daarna in de loop der tijd in eigendom van diverse eigenaren geweest, waaronder lange tijd de familie Hoeufft. 
In 1814, toen het Koninkrijk der Nederlanden tot stand kwam werd het dorp Oijen weer bij de provincie Noord-Brabant gevoegd en vormde het samen met Teeffelen de gemeente Oijen en Teeffelen. 
In 1836 kocht de Eindhovense fabrikant Josephus Smits (later Smits van Oyen genaamd) de heerlijkheid. Hij liet het kasteel van Oyen afbreken, maar behield de jachtrechten en verpachtte de nog bestaande gronden.

De kerkgeschiedenis
Oijen vormde in vroeger tijd samen met Teeffelen een parochie, al had ieder dorp een eigen kerk. Tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) kwam Gelderland en dus Oijen onder het bestuur van de Republiek der Nederlanden. De uitoefening van de katholieke godsdienst werd verboden en de kerk van Oijen ging over naar de protestanten. De katholieken kerkten voortaan in Teeffelen, totdat ze in 1712 een schuurkerk mochten betrekken.
Het rampjaar 1672 gold ook voor Oijen want, ten gevolge van de oorlogshandelingen bij de inval van de Fransen, brandden naast vele andere huizen ook de secretarie, gevestigd in het huis van secretaris Devenijns geheel af. Alle protocollen evenals het rechterlijk archief ging verloren. Vanaf die tijd heette die straat de ‘Verbrande straat’ (later Hamstrastraat genoemd).
Toen, in 1798, de katholieken hun kerk terugeisten waren er geen bewijsstukken. Uiteindelijk kregen ze hun kerk en werd er voor de protestanten in 1810 een nieuwe, zogenaamde Napoleonskerk gebouwd.
De katholieken kregen in 1837 een nieuwe waterstaatskerk.



Deze kerk is eind 1968 wegens bouwvalligheid afgebroken. 



Het huidige, moderne, gebouw is een brede zaalkerk met een naar de ingang aflopend dak en een toren die tegen een nevengebouw geplaatst is en naar boven toeloopt. Hij is gebouwd in 1964-1965 naar ontwerp van de architecten J.H.W. en H.P.M. Elemans uit Oss. Typerend voor de bouwtijd is dat alle liturgische functies op één breed podium zijn ondergebracht. De kerk is nog steeds aan Sint-Servatius gewijd.

Info 

Gegevens en foto’s Piet Bron 2014, m.u.v. foto’s met sterretje*: Nico van Duren.
Aanvullende gegevens van Wout van Kuilenburg en Nico van Duren.