(’s-Hertogenbosch, 1808 – Gennip, 1898)
Van jongs af voelde Janssen een dubbele roeping. Zowel het religieuze trok hem aan als de muziek. Al op de leeftijd van 7 jaar kreeg hij les van Paulus Verbeke organist van de Sint-Janskathedraal. Verbeke woonde in de Kerkstraat waar hij een handel dreef in muziekinstrumenten. Janssen moet er als kleine jongen vaak zijn geweest, hij kreeg daar pianoles. Al met elf jaar kon hij tot trots van zijn vader ‘de slag bij Waterloo’ spelen, een krachtig werkje van de Nederlandse componist Wilms.
Op veertienjarige leeftijd wordt hij ingeschreven bij het klein seminarie en vanaf 1825 aan het Groot Seminarie. Spoedig kon hij muziekles geven aan jongere studenten. In april 1832 is hij priester gewijd. De wijding vond plaats in Munster omdat er in ’s-Hertogenbosch toen nog geen bisschop zetelde.
Na het overlijden van Paulus Verbeke heeft Janssen het kerkbestuur geadviseerd omtrent de opvolging. De kandidaten dienden een proeve van bekwaamheid afleggen; begeleiding van het gregoriaans (in de oude kerktoonsoorten) was daarbij één van de opgaven. Twee musici waagden zich in augustus 1839 aan de proeve J.N. Bartholomeus en P.J van Paesschen. Het spel van Pieter Jan van Paesschen uit Zonhoven was zo overtuigend dat hij als titularis werd benoemd van het orgel in de Bossche Sint-Janskathedraal. Het examenreglement toont de vakbekwaamheid van Janssen op muzikaal gebied zowel theoretisch als praktisch. Zijn leerboek ‘De ware grondregels van de gregoriaanse zang’ is een illustratie van zijn kennis van de kerkmuziek. Dit leerboek werd in 1845 uitgegeven in Mechelen. Janssen woont dan al een jaar in Mechelen waar hij op uitnodiging van Mgr. Sterckx kerkzang doceert aan het beide afdelingen van het aartsbisschoppelijk seminarie. Er is dan ook al een Franse editie van Les vrais principes. Een Duitse bewerking verschijnt een jaar later. Janssen is dan uitgegroeid tot een internationaal erkend vakman op het gebied van de kerkmuziek. De Bossche uitgever Mosmans publiceert in 1860 een verkorte uitgave. In Rome zet Janssen zijn onderzoek naar het gregoriaans voort.
Dankzij de aanbeveling van de pauselijke Nuntius Mgr. Pecci kan hij in het Vaticaan de oude Medicea editie uit 1615 bestuderen. Alle studie dient tot herziening van de kerkelijke zangboeken. Doel is dan de terugkeer naar de oude kerktoonsoorten als dorisch, frygisch, mixolydisch op basis van de oude uitgaven en handschriften te rechtvaardigen. In zijn brochure over muziek voor kerkelijk gebruik schreef hij al eerder: “men gaat ter kerke als ging men naar een concert of naar een matinée musicale“.
Tot aan zijn dood in 1898 blijft Janssen pleiten voor het zuivere gregoriaans; romantische bewerkingen ervan verfoeide hij. Als componist van muziek voor de liturgie maakte hij naam met vele missen in de oude stijl van de polyfonie; één ervan kreeg de titel: ‘Misa alla Palestrina’. De Brabantse Orgelfederatie heeft voor de website het werk ‘Stabat Mater’ geselecteerd.
Buiten de liturgie voelt Janssen zich minder gebonden aan zijn ‘ware grondregels’ en laat hij zijn romantische akkoord-opeenvolgingen de vrije loop. Hij componeerde veel voor orgel. Mogelijk dat tijdgenoot Franz Liszt erg tevreden over hem zou zijn. In besprekingen van Janssens orgelbespelingen klinkt zeker niet de waardering door die hij kreeg voor zijn aanpak van het gregoriaans. Oordeelt u zelf over de romantische orgelcomposities door deze uit te voeren.
Enkele orgelwerken van Mgr. N.A. Janssen
Klik op de onderstreepte werken voor de partituur.
Stabat Mater
voor 4-stemmig koor en orgel.
Six Morceaux Caractéristiques
Déposé 1881
Pour orgue ou harmonium
Propriété de l’auteur, l’abbé N.A. Janssen
Impri. G. Van Gyssel, Rue de la Clef 9, Gand
- La Confiance
- La Mélancolie consolée
- Scherzetto
- Impromptu
- Melodie Italienne
- Élegie
Elf Nommers voor orgel of harmonium
Met pedaal ad libitum,
Gennep 1887
Drukkerrij G. Van Gysel, Vlasmarkt 18, Gent.
- Andante
- Andantino
- Andante
- Adagio
- Andante
- Andantino
- Andante
- Adagio Cantabile
- Andantino
- Andante
- Adagio
Laatste actualisatie: 26 augustus 2020