8 oktober 2006
Orgelliefhebbers,
Op de ledenvergadering van 6 oktober in Tilburg is besloten regelmatig nieuwsbrieven naar de aangesloten leden en andere belangstellenden te gaan versturen. Wij hopen dat dat in een behoefte voorziet en dat dit voor u een middel is om op de hoogte te blijven van activiteiten op orgelgebied in Noord-Brabant. Deze eerste brief is wat lang omdat we graag duidelijk willen zijn over onze plannen en doelstellingen.
Als u zelf mededelingen heeft die van belang zijn voor de aangeslotenen kunt u ze inzenden naar info@brabantorgel.nl
1. Plannen Vereniging Brabantse Orgelfederatie i.o.
Er zijn zes concepten geschreven gebaseerd op de actieplannen van de Vereniging Brabantse Orgelfederatie i.o. Hieronder vindt u de conceptomschrijvingen die in de betreffende werkgroepen als start kunnen dienen. Want, voor elk van deze activiteiten willen we een werkgroep samenstellen van drie personen, waaronder een vertegenwoordiger uit het (voorlopig) bestuur, die een werkplan gaan opstellen voor het betreffende onderwerp. Eventuele vrijwilligers voor deze werkgroepen vanuit de aangesloten orgelkringen (de leden) zijn van harte welkom zich te melden bij het bestuur. Wij hopen op overweldigende respons zodat snel gewerkt kan gaan worden aan de doelstellingen. Meldt u via info@brabantorgel.nl
Activiteit 1
Informatie- en documentatiecentrum betreffende Noord-Brabantse orgels en orgelkringen
Noord-Brabant telt honderden orgels, waarvan een kleine honderd tot de historische c.q. monumentale categorie gerekend mag worden. Een recente en gemakkelijk toegankelijke documentatie van ons complete Noord-Brabants orgelbezit is niet voorhanden.
Vanuit particulier initiatief en vanuit orgelkringen zijn diverse boeken, brochures en artikelen verschenen over orgels c.q. orgelmakers in onze provincie. Momenteel verschijnt een encyclopedie Historische Orgels in Nederland met foto en korte beschrijvingen van alle historische orgels in ons land.
De Brabantse Orgelfederatie heeft zich ten doel gesteld een aanzet te geven tot een opzet van een zo compleet mogelijk overzicht van onze Noord-Brabantse orgels en het documenteren hiervan. Tevens dient deze documentatie – of een belangrijk deel daarvan – eenvoudig toegankelijk te zijn voor belangstellenden. Ook het profileren van het Noord-Brabants orgelbezit door middel van bv. een beschikbare fototentoonstelling, welke kan worden ingezet bij lokale of regionale manifestaties, dient ter hand te worden genomen.
Beheer
Dit vereist een fysieke plaats, waar de betreffende documentatie kan worden opgeslagen, verwerkt en gerubriceerd. Ook vereist het één of meer “beheerders”, verantwoordelijk voor het bijhouden van dit documentatiecentrum.
Informatie(verspreiding)
Naast het kunnen inzien van de betreffende documentatie, dient deze – of een belangrijk deel daarvan – eenvoudig te raadplegen zijn. Dit kan via een/de website of een ander elektronisch medium.
GEVRAAGD: een drietal personen om samen met een lid van het verenigingsbestuur, de nadere uitwerking en invulling van deze functie op zich te nemen.
Activiteit 2
Het beheer van (historische) orgels
De federatie trekt zich het lot aan van (historische) orgels in Noord-Brabant.
Een aantal van die orgels is in uitstekende staat. De orgels zijn in de voorbije decennia gerestaureerd en worden goed bespeeld en onderhouden. Overigens, de meeste historische orgels zijn in die periode gerestaureerd. Een kleine rest wacht nog op restauratie.
De plaatselijke kerken zijn eigenaren van deze orgels. Na een restauratie verplichten zij zich tot onderhoud van het orgel en dat onderhoud wordt gedeeltelijk gesubsidieerd. Het lijkt voldoende voor een goed beheer van de orgels. Maar hier en daar blijkt het tegendeel. Bij een bezoek aan een orgel dat enkele tientallen jaren geleden gerestaureerd is, hoe goed ook, kan het op het eerste gezicht blijken dat niet alleen de tongwerken niet goed gestemd zijn; maar soms blijkt ook de mechaniek ontregeld, het klavier vervuild en is ook niet altijd de algemene stemming op orde. Nader onderzoek brengt wellicht meer aan het licht.
Op deze orgels blijkt niet dagelijks of wekelijks goed te worden gespeeld. En er worden zelden tongwerken gestemd. De orgelmaker doet zijn jaarlijkse werk zonder aanwijzingen van de opdrachtgever of van de vaste bespeler. Soms wordt door onbevoegden aan de orgels gewerkt. In voorkomende gevallen is er geen vaste bespeler die zich het lot aantrekt van ‘zijn’ orgel.
De Rijksdienst voor de Monumentenzorg heeft recentelijk met reden gesteld dat grote restauraties in de toekomst vermeden dienen te worden. Dit kan onder meer gerealiseerd worden door een doelmatig beheer van goed gerestaureerde orgels.
In sommige kerken zijn de eigenaren zich dus zeer bewust van de rijkdom en de al dan niet liturgische bruikbaarheid van hun historische orgel. Op ander plaatsen loopt het instrument gevaar in enkele decennia opnieuw te vervallen tot een orgel dat ingrijpend gerestaureerd moet worden.
De Brabantse Orgelfederatie trekt zich dus het lot aan van die orgels en hoopt in samenwerking met eigenaren, het Bisdom, de Rijksdienst voor de Monumentenzorg en organistenverenigingen een plan te realiseren waarin orgels beter bespeeld en vooral beter beheerd worden.
Activiteit 3
Belangenbehartiging en Fondsenwerving
De vereniging heeft zich o.m. ten doel gesteld de functie van belangenbehartiger en fondsenwerver te vervullen. Wat wordt hiermee bedoeld, c.q. waarvan zou het groepje dat deze functie zou gaan invullen, dienen uit te gaan? Het lijkt verstandig om de functies van belangenbehartiger en fondsenwerver te scheiden.
Belangenbehartiger
Belangenbehartiging in deze context zou zich dienen te richten op drie gebieden:
– Het belang van de bespeler, de organist.
Hierbij kan gedacht worden aan het onderhouden van contacten met instanties die in enigerlei zin het werk van de Brabantse organisten beïnvloeden. Te denken valt aan de kerkelijke overheid. Te denken valt ook aan monumentenzorg. Te denken valt ten slotte aan de provinciale overheid. Waarschijnlijk zijn er nog meer instanties met welke, in het belang van de organisten, contacten onderhouden zouden moeten worden. Het zou binnen deze contacten dienen te gaan om de positie van de organist in de meest brede zin. Dat daarbinnen arbeidsomstandigheden een rol zouden kunnen spelen, lijkt voor de hand liggend. (Primaire arbeidsvoorwaarden zijn ongetwijfeld elders geregeld).
– Het belang van de betreffende orgelkring.
In principe geldt hier hetzelfde als onder a. Het gaat erom contacten te onderhouden, c.q. een ruime toegang te hebben tot die instanties die het werk van de orgelkringen beïnvloeden: provinciale overheid, monumentenzorg, kerkelijke overheid. Vooral met de laatste instantie lijkt een overleg omtrent wat aan de orgelkringen is toegestaan in het kader van de te organiseren concerten, belangrijk.
– Het belang van het culturele erfgoed.
In principe is deze soort van belangenbehartiging natuurlijk nauw verbonden met de voorgaande twee. Het kan echter geen kwaad om ook dit functieaspect nauwgezet en apart in het oog te houden: wat is in het belang van de instandhouding van het culturele erfgoed dat het orgel vormt? Logisch dat belangenbehartiging in die zin in lijn zal liggen met de functie van beheer.
Fondsenwerver
Hierbij moet gedacht worden aan het opstellen en uitvoeren van een plan waarbinnen systematisch en periodiek terugkerend een beroep wordt gedaan op daarvoor in aanmerking komende instanties en fondsen. Het lijkt verstandig om bij de opstelling van een dergelijk plan gebruik te maken van de diensten van een “subsidioloog” die de mogelijkheden uit en te na kent.
Wat betreft het doel waarvoor subsidies gevraagd worden, geldt
– bestrijding van de kosten die de vereniging maakt bij het invullen van de diverse functies (die overigens nadrukkelijk in dienst staan van organisten en orgelkringen);
– indien mogelijk, ondersteuning van activiteiten van orgelkringen met een bovenlokaal/provinciaal belang of doel.
Het is voor de hand liggend om bij fondsenwerving in Brabant te denken aan de provinciale overheid. Echter ook het bedrijfsleven, met name de grote bedrijven, zouden in aanmerking kunnen komen. (Denk aan het Limburgse voorbeeld DSM). Ten slotte allerlei fondsen: Anjerfonds, VSB-fonds etc.
Terzijde zij hierbij opgemerkt dat het van het grootste belang is dat de Vereniging kwaliteit uitstraalt. Kwaliteit in alles waarmee ze zich presenteert. Natuurlijk in haar activiteiten, maar ook in de omringende en ondersteunende presentatievormen. De website is daarvoor een uitstekend voorbeeld.
GEVRAAGD: een drietal personen die, samen met een lid van het bestuur, deze functie op zich willen nemen.
Activiteit 4
Studiedagen en concoursen.
De vereniging heeft zich o.m. ten doel gesteld de functie van organisator van studiedagen, masterclasses en concoursen te vervullen. Wat wordt hiermee bedoeld, c.q. waarvan zou het groepje dat deze functie zou gaan invullen, dienen uit te gaan?
Allereerst moge duidelijk zijn dat het binnen deze functie om drie verschillende zaken gaat, die elk hun eigen inhoud hebben. Daarbij kan worden aangetekend dat in het model dat ons voor ogen staat – de biënnale – het voorstelbaar is dat er in het ene jaar een concours wordt georganiseerd, en in het volgende jaar een of twee studiedagen, gecombineerd met een masterclass, aan de orde zijn.
Vooropgesteld zij dat de primaire doelen van deze drie items zijn:
* het bieden van een platform aan de Brabantse organisten, waarop deelnemers in de gelegenheid zijn om op praktisch zowel als theoretisch gebied van elkaar te leren (studiedagen, masterclasses);
* het bieden van een podium waarop Brabantse organisten in competitie met elkaar kunnen optreden en beoordeeld worden door een vakkundige jury (concours).
* Als secundair doel, maar daarom niet minder relevant, is de mogelijkheid te beschouwen om de fenomenen orgel/orgelspel/organist onder de aandacht van het publiek te brengen c.q. publicitair uit te buiten.
Ten slotte een aantal losse ideeën die wellicht kunnen helpen bij het opstellen van een plan:
Concoursen:
* elk concours (om de twee jaar) zou georganiseerd moeten worden door enkele orgelkringen, tesamen met de vereniging. Derhalve zouden ook verschillende orgels bespeeld worden.
* eerste concours in 2007; het groepje neemt het initiatief i.s.m. het verenigingsbestuur.
* op het moment dat een concours plaatsvindt, is bekend wie de organisatoren twee jaar later zijn.
* er is sprake van een winnaar die een som gelds krijgt.
* programma, bemensing etc. dient minimaal een kwartaal van tevoren rond te zijn.
* het is de taak van de vereniging om voor sponsoring te zorgen.
* gedacht wordt in de eerste plaats aan Brabantse organisten.
* wellicht specifieke plaats geven aan beginnend talent (wellicht aparte afdeling).
studiedagen, gecombineerd met een masterclass:
* vinden plaats in afwisseling met het concours eveneens als biënnale.
* eerste studiedag/masterclass in 2008
* wordt georganiseerd door enkele orgelkringen tezamen met de vereniging.
* gedacht moet worden aan een hele dag, met bijvoorbeeld een ochtenddeel met inleidingen (max 3) en een middagdeel met 2 masterclasses.
* ook hier is sponsoring gewenst.
GEVRAAGD: nog een of twee personen die, samen met een lid van het verenigingsbestuur, de invulling van deze functie op zich wil nemen. Er zijn reeds aanmeldingen van vrijwilligers voor deze werkgroep.
Activiteit 5
Excursies naar Noord-Brabantse orgels
Algemeen
Noord-Brabant telt honderden orgels, waarvan een kleine honderd tot de historische c.q. monumentale categorie gerekend mag worden. Daarnaast telt onze provincie ook een dergelijk aantal jongere instrumenten welke tot belangrijke representanten van de meer recente orgelbouw kunnen worden gerekend.
Slechts vanuit enkele organisaties worden sporadisch excursies belegd naar orgels in onze provincie. Ons orgelbezit en de verscheidenheid van de bouwers rechtvaardigt een meer structurele opzet van excursies, welke een bepaald thema kunnen hebben. Ingang kan zijn een bepaalde orgelbouwer of een bepaalde orgelbouwperiode.
De Brabantse Orgelfederatie heeft zich ten doel gesteld een aanzet te geven tot een meer structurele opzet van orgelexcursies in onze provincie. Deze excursies kunnen plaatsvinden vanuit onze Orgelfederatie of in samenwerking met andere organisaties.
Het is goed vanuit een zicht op ons totale Noord-Brabants Orgelbezit te komen tot plannen voor het houden van excursies naar orgels in onze provincie. Daarbij zal de context van de excursie(s) duidelijk omschreven en herkenbaar moeten zijn.
Een goed streven zou zijn per jaar minimaal één voorjaars- en één najaarsexcursie te kunnen doen organiseren. Mogelijk kan worden gekeken naar mogelijke samenhang met eventueel te houden lokale of regionale orgelevenementen.
Gevraagd: een drietal personen om samen met een lid van het verenigingsbestuur, de nadere uitwerking en invulling van deze functie op zich te nemen.
Activiteit 6
Brabantse Orgelagenda.
1. Doel
Zo breed mogelijke publiciteit omtrent alle in Noord-Brabant georganiseerde orgelconcerten middels een jaaroverzicht. Dit overzicht dient aan het begin van het seizoen (april/mei?) beschikbaar te zijn.
2. Doelgroep
De Brabantse orgel(muziek)liefhebber, alle andere orgelliefhebbers, muziek-, kerk en/of cultuurliefhebbers, maar ook mensen die toevallig door tijd of plaats in aanraking komen met het fenomeen orgel en/of orgelconcert.
Als we aan de toekomst denken moeten we ook op zoek naar middelen om de jeugd te bereiken, bijv. via muziekdocenten aan de middelbare scholen (nader aandachtspunt).
3. Middel
Een gedrukte vorm. Te denken valt aan een zo goedkoop mogelijke vorm die toch kwaliteitsuitstraling heeft en een lage drempel voor toevallig geïnteresseerden. Te denken valt aan een tabloid krantenformaat. Nader te bepalen of zwart/wit evt. met steunkleur of (gedeeltelijk) full colour mogelijk is, afh. van kosten en sponsering. Vergelijk de Friese orgelkrant 2006: op stapels beschikbaar met de duidelijke aanduiding: gratis meeneemexemplaar.
Beschikbaar bij alle orgelkringen tijdens concerten, in kerken op de infotafels en verspreid te worden via belangrijke toeristische infopunten (VVV) en muziekcentra. Ook bij belangrijke orgelevenementen elders in het land!
Het tweede middel is de website waar alle concertinformatie ook in de orgelconcertagenda beschikbaar is die actueel wordt gehouden. Via deze agenda kan actuele informatie over elk concert worden aangeboden middels doorklikken (indien beschikbaar). Programma, achtergronden, musici, componisten, enz. Daarnaast is op de site per locatie een overzicht van de concerten aldaar te vinden.
4. Inhoud
Chronologische opsomming van alle bekende orgelconcerten in Noord-Brabant. Vermelding van de plaats, adres, tijdstip, toegangsprijs, organist en -indien bekend- een aanduiding van het programma. Als de VBO seminars, excursies, concoursen organiseert: alle info die aan het begin van het jaar bekend is opnemen. Om deze informatiekern heen moet het ‘blad’ interessant worden gemaakt middels interviews met organisten, componisten, enz., geschiedenis van kerken en orgels, case histories, achtergrondverhalen, enz. Liefst met veel afbeeldingen. Verder informatie over de VBO.
Om het financieel rond te krijgen zullen advertenties of publicaties van sponsoren nodig zijn, die tegelijkertijd kunnen bijdragen aan een professionele uitstraling.
5. Overig
Uiteraard kan elke orgelkring, indien gewenst, zijn eigen agenda/programmapublicatie blijven produceren als daar behoefte aan is. Bijvoorbeeld om meer informatie te geven over vooraf bekende programma’s, e.d.
6. Acties
Voor 2007 zal het waarschijnlijk niet lukken een complete agenda te maken, maar het is zeker de moeite waard om een aanzet te doen waarvan tevens geleerd kan worden. Stimulans om de concerten zo snel mogelijk te plannen. Bijv. 1 maart sluitingsdatum, in april beschikbaar.
Gevraagd: Samenstelling redactie Brabantse Orgelkrant. Drie leden en een vertegenwoordiger uit het bestuur. Start met onderzoek naar haalbaarheid financiering/uitvoering.Er zijn twee aanmeldingen van vrijwilligers voor deze werkgroep.
2. Contributie
Tijdens de ledenvergadering bleek dat het niet duidelijk was naar welk adres de eerste startbijdrage (contributie) van de aangesloten orgelkringleden gestuurd kon worden. Het eerste bedrag voor 2006 was in de eerste ledenvergadering vastgesteld op 50 Euro.
Omdat de statuten nog niet rond zijn is het tijdelijke adres en rekeningnummer vooruitlopend op formele rechtspersoonlijkheid van de vereniging i.o.:
RABObankrekening 1493.50.791, t.n.v. de stichting Behoud Kerkorgel Heilige Brigida in Geldrop.
Graag vermelden ‘contributiestart VBO 2006’.
Zoals u ziet gebruiken we nog de bankrekening van de initiatiefnemende Geldropse stichting. U wilt van mij als dienstdoend penningmeester en als secretaris a.i. van de federatie i.o. aannemen, dat ook uw bijdrage bij ons in goede handen is. Uiteraard
zullen wij t.z.t. verantwoording afleggen.
3. 1e lustrum Restauratie Smitsorgel Martinuskerk Sint-Oedenrode
Mede dankzij Uw steun, belangstelling, bemiddeling, financiële bijdragen, verleende hand en spandiensten, publicaties of het inzetten van Uw relatienetwerken hebben we op 11 november 2001 het vakkundig gerestaureerde Smitsorgel van de Martinuskerk in gebruik kunnen nemen. Inmiddels zijn we alweer 5 jaar verder en staan we voor het eerste lustrum van de restauratie van het monumentale Smitsorgel (1839). In deze afgelopen periode is het orgel met grote regelmaat gebruikt voor het opluisteren van de kerkdiensten. Verder zijn ca. 90 concerten gegeven met in totaal ca. 4000 bezoekers. De zomercyclus is inmiddels een begrip in de regio
Graag willen we aan dit eerste lustrum op een muzikale wijze aandacht besteden.
Wij nodigen U daarom uit voor het bijwonen van een feestelijk getint concert op zondagmiddag 5 november 2006 waarbij Uw eventuele partner en/of medewerkers van Uw organisatie natuurlijk van harte welkom zijn. Het concert vindt plaats in de Martinuskerk (Centrum) in Sint-Oedenrode. Het Smitsorgel wordt die middag bespeeld door David Flood, de organist van de beroemde kathedraal van Canterbury. Bovendien zal het kamerkoor “de Cantorij van Boxtel” o.l.v. Wil Barten een aantal werken ten gehore brengen.
Het verloop van zondagmiddag 5 november ziet er als volgt uit:
14.30 u Ontvangst in de Martinuskerk met koffie/thee
15.00 u Begin van het concert
16.15 u Gelegenheid voor het drinken van een glas wijn of fris achter in de kerk.
17.00 u Afsluiting van de middag
Wij hopen U die middag te mogen begroeten.
Met vriendelijke groeten Namens de Stichting Restauratie Smitsorgel
W. J. van Hees, voorzitter/secretaris stichting
4. Organist meldt zich.
Graag wil ik me aanbevelen voor een (wandel)concert.
U kunt informatie over mij vinden op de website www.ericquist.nl
Eventueel kan ik u een gratis promotie-cd van mijn spel toesturen.
Ik hoop dat uw belangstelling is gewekt.
Met vriendelijke groet, Eric Quist
5. Organ competition 2007 Russia.
Dear Colleagues, I am happy to inform you about the Fifth Mikael Tariverdiev international organ competition to be held in 2007.
The Competition that bears the name of Mikael Tariverdiev is the only one of its kind in Russia and for organists it plays the same role as Tchaikovsky Competition for pianists and violinists.
Mikael Tariverdiev is one of the best known and popular composers of Russia whose music is widely performed all over the former Soviet Union. He has to his credit music scores for 132 films, several operas and ballets, instrumental concertos and a number of vocal cycles. With all that it is the organ music that occupies a special place among all that he wrote.
The Fifth Competition is slated for May-September, 2007. The first round is to be held in Hamburg (April, 30 – May, 5), Worcester, USA (June, 3- 10) and Moscow (August, 22- 29). The second and the third rounds – in Kaliningrad.
Selected contestants will go to Kaliningrad for the second and third rounds.
We are very interested in a participation of musicians from your country and we would be most grateful to you for your support.
An extra information you could get from our web-site:
www.organcompetition.ru
Sincerely yours,
Vera Tariverdieva
Art director
On behalf of the Organizing Committee
Contacts: 007 495 – 151-53-28
e-mail: tariverdi@mail.ru
www.organcompetition.ru
6. Blijf op de hoogte
www.brabantorgel.nl
7. Wenst u deze nieuwsbrief niet meer te ontvangen: svp reply naar info@brabantorgel.nl met vermelding: stop toezending nieuwsbrief.