Kaatsheuvel – Sint Jan de Doper

Orgel Concerten Kerk Info

Hoofdstraat 36
5171 DD Kaatsheuvel
Locatie op google/maps


Foto Jan Korpershoek 2010

Het Vollebregt-orgel (1855)

 

Het uit 1855 daterende orgel van J.J. Vollebregt & Zn. kostte destijds fl. 10.000,-. 
Het verkeerde de laatste tijd in slechte conditie en was vrijwel onbespeelbaar. Vanwege een beperkt budget heeft Van den Heuvel Orgelbouw uit Dordrecht voorjaar 2015 slechts de noodzakelijke reparaties kunnen verrichten. Daarbij werden o.a. lekkages verholpen en mechanieken bijgesteld zodat het orgel weer redelijk bespeelbaar is. 
Dit is het enige orgel dat Vollebregt bouwde met een Rugpositief. In zijn ontwerp voor dit orgel in de voormalige (kleinere) waterstaatskerk uit 1836 had hij een zelfstandig Pedaal gedisponeerd, maar de pedaalstemmen bleven bij de bouw in 1855 gereserveerd. De kas is van de hand van de Antwerpse beeldhouwer J.B. Peeters.
In 1877 verbouwde Gradussen dit orgel en plaatste het pijpwerk van het Rugpositief op nieuwe lades die als Onderpositief in de hoofdkas werden gesitueerd. De kas van het Rugpositief bleef aanwezig. Vijf jaar later werden door Gradussen de spaanbalgen vervangen door een magazijnbalg. Na de bouw van de nieuwe kerk in 1911/1912 werd het orgel door de Gebr. Franssen in 1915 overgeplaatst. Hierbij werd het front van het Rugpositief niet herplaatst.
In 1957 werd het orgel gerestaureerd door Adema-Schreurs.

Dit instrument verdient een volledige restauratie. 

Dispositie

Hoofdwerk C-f³Positief (zwelkast) 
Bourdon 16′
Prestant 8′
Violoncello 8′
Flûte Harmonique 8′
Roerfluit 8′
Prestant 4′
Flûte Octaviante 4′
Quint 2 2/3′
Octaaf 2′
Cornet II-III-V st
Trompet 8′
Clairon 4′











Vioolprestant 8′
Gamba 8′
Voix Céleste (af c) 8′
Flûte Travers 8′
Voix Céleste 8′
Dolce 8′
Holpijp 8′
Quintadene 8′
Mélophone 4′
Flûte Douce 4′
Piccolo 2′
Basson 8′
Vox Humana 8′
Tremulant
____________________
Pedaal C-d¹
Contrebas 16′
Subbas 16′
Cello 8′
Gedekt 8′
Corni Dolce 8′ 
Bazuin 16′
Trombone 8′

Koppelingen:
HW – Pos. 
HW – Pos. suboctaaf 
HW – Pos. superoctaaf 
Pedaal – Hoofdwerk 
Pedaal – Positief 

Speelhulpen
7 vaste combinaties (pp-p-mp-mf-f-ff-tutti) 
Generaal Crescendo. 

Tractuur mechanische sleeplade. 

Concerten 

In deze kerk worden geen concerten georganiseerd.

De kerk

De Sint Jan is gebouwd in 1913 als neogotisch ontwerp door de Tilburgse architect Cornelis van Hoof (1861-1952. De bouw kostte destijds fl. 168.000,- 20% duurder dan begroot hoewel er gebruik gemaakt werd van stenen, tegels en delen van het interieur van de ernaast gelegen Waterstaatskerk. De nieuwe Sint Jan werd gebouwd omdat Kaatsheuvel erg hard groeide, inmiddels 5000 inwoners en het had een rijk katholiek leven. 

Geschiedenis
In de late middeleeuwen werd er in Loon op Zand gekerkt en in Sprang, tot dat de kerk van Sprang in 1609 in protestantse handen kwam. De katholieken van Kaatsheuvel konden nu in een boerderij naar de kerk op de plek waar nu de Nieuwe Markt is. Die eeuw werd de katholieke kerkgang door de protestanten verboden. Pas in 1736 mochten katholieken weer kerken bouwen, met beperkingen. Zo ontstonden de schuurkerken, zonder torens en ramen. De schuurkerk van Kaatsheuvel stond op de plek waar nu het parochieel centrum staat. Uiteindelijk werd pas in 1835 de eerste stenen kerk gebouwd: een Waterstaatskerk gewijd aan Sint Jan de Doper. Van de Augustijnerkerk in Hasselt werden in 1840 twee altaren gekocht. De kruiswegstatie is in 1890 gekocht en nog in de huidige Sint Jan te zien. 

In 1911 opperde pastoor Völker plannen voor nieuwbouw. De oude kerk was te klein geworden. In 1912 werd met de bouw aan de andere kant van de pastorie begonnen. Op 5 juli 1913 werd de kerk, die naast de Waterstaatskerk stond, ingewijd. In de oorlog van 1914-18 herbergde de oude kerk nog de paarden en houwitsers van de in Kaatsheuvel ingekwartierde soldaten. De torens zijn 60 meter hoog, de kerk zelf is 70 meter lang en 40 meter breed. De St.Jan is qua oppervlakte na de Sint-Janskathedraal in ‘s-Hertogenbosch de grootste kerk van bisdom Noord-Brabant. 



In 1975 werd de hele kerk vernieuwd. Zo kwam er een podium voor het altaar, de zitplaatsen werden teruggebracht van 1200 naar 750 zitplaatsen. De overgebleven 20 jaar oude banken werden verkocht en met dat geld werd de nieuwe centrale verwarming aangelegd. Een ander deel werd gebruikt als lambrizering in de beide zijbeuken. Direct na het onttrekken aan eredienst van de St. Jozefkerk in Kaatsheuvel in januari 2005 werd de linkerzijbeuk in de Sint Jan ingericht als St. Jozefkapel als eerbewijs aan de parochianen, die voor de fusiedatum van 1 januari 2002 de St. Jozefparochie vormden. In deze ruimte vinden regelmatig vieringen plaats voor een kleine groep mensen.

Bron: parochiewillibrord.nl/sint-jan-kaatsheuvel

Info 

Gegevens uit ‘Brabants Orgelrijkdom 2015’.
Foto’s Piet Bron Jr.

Laatste actualisatie: januari 2017