Someren – Sint-Lambertuskerk

Orgel Concerten Kerk Info

Kerkstraat 16
5711 GV Someren
Locatie op Google Maps

Het F.C.Smits-orgel (1857)

In 1857 leverde de orgelmaker F.C. Smits in de Sint-Lambertuskerk (de Waterstaatskerk op de Postel) in Someren een tweeklaviers orgel op voor 3275 gulden. Vanwege de kosten werden van de in totaal 26 stemmen 14 stemmen gereserveerd. Evenals bij veel andere orgels van Smits werd de kas vervaardigd door Jacobus Beuijssen, schrijnwerker te Boxmeer voor het bedrag van 1967 gulden. Boven op de kas staan twee bazuin blazende engelen, voor het front links Cecilia met luit en rechts David met harp en daaronder twee musicerende engelen. In totaal kostte het orgel, inclusief het nieuwe oksaal en het vergulden, 5.700 gulden, waarvoor het kerkbestuur zelfs 4.500 gulden moest lenen! In 1872 werd het orgel door de firma Franssen uit Roermond uitgebreid met een Viola di Gamba.
In 1925 namen de parochianen hun nieuwe (huidige) kerkgebouw in gebruik, waarna het orgel door de Gebr. Vermeulen uit Weert in 1927 werd overgeplaatst. Zij plaatsten een nieuwe pneumatische kegellade voor het Onderpositief en verwijderden het vrije Pedaal en vervingen de drie spaanbalgen door een magazijnbalg. In 1963 werd het orgel door Vermeulen gerestaureerd en uitgebreid. Het kreeg een nieuwe moderne windvoorziening, een nieuw zelfstandig pedaal en voor het Onderpositief en Pedaal werden nieuwe mechanische laden vervaardigd. Op alle werken werden verende sleepsystemen aangebracht. Geheel naar de geest van die tijd werd de dispositie uitgebreid, waarbij voorbij gegaan werd aan de oorspronkelijke opzet van Smits. In 1994 werden ook door Vermeulen herstelwerkzaamheden uitgevoerd en nieuwe registerknoppen en opschriften in de stijl van Smits aangebracht. 

De restauratie, onder advies van Rogér van Dijk, werd in 2009/2010 uitgevoerd door Verschueren Orgelbouw te Heythuysen. De klaviatuur werd hierbij gereconstrueerd, terwijl ook drie nieuwe spaanbalgen in Smits-factuur werden vervaardigd. Nieuwe eiken sleepladen werden gemaakt voor onderpositief en pedaal met gereserveerde posities voor zes nieuwe stemmen, waarbij de dispositie van de late 19de eeuw gold als uitgangspunt. De lade van het hoofdwerk en het historische Smits-pijpwerk werden gerestaureerd. Een deel van het pijpwerk uit 1963 is weer gebruikt, maar ook nieuw pijpwerk is in Smits-factuur bijgemaakt.
In 2013 kon de gereserveerde Harmonica 8′ B/D al worden toegevoegd, mogelijk gemaakt door een fonds van de Rabo-bank en geplaatst door Verschueren Orgelbouw.
Een vijftal registers in het Pedaal blijft gereserveerd. 

Meer over de restauratie in ” Het Orgel ” klik hier


Het onderpositief


Details van het snijwerk.

Dispositie 2010

Hoofdwerk (II,C-f³)Onderpositief (I,C-f³)Pedaal (C-d¹)
Prestant 8′ –front 1963
Bourdon 16′ –2010
Portunaal 8′ D
Holpijp 8′
Fluit 4′ -1963
Prestant 4′ 
Quint 3′
Octaaf 2′
Mixtuur III st (1 1/2′)
Trompet 8′ B/D 
Klairion 4′ -1963
Viola di Gamba 8′
Holpijp 8′
Prestant 4′ -1963
Fluit 4′ -2010
Piccolo 2′ -2010
Flagelet 1′ -1963 
Harmonica 8′ (B/D) -2013




Bourdon 16′
Prestant 8′ – front 1963
Prestant 4′

Gereserveerd:
Fluit 8′
Fagot 16′
Trompet 8′
Klairon 4′
Cink 2′


Koppelingen:
Manuaal – Positief
Pedaal – Manuaal
Pedaal – Positief.
Ventil.

Vulstem samenstelling Mixtuur III sterk 
C: 1 1/2′ – 1′ – 1/2′. 
c: 2′ – 1 1/2′ – 1′. 
c’: 3′ – 2′ – 1′. 
c”: 4′ – 3′ – 2′


De registertrekknoppen links en rechts van de klavieren. Hiervan zijn zeven knoppen voor de gereserveerde registers al aanwezig.
De verdeling is: de beide vertikale binnenste rijen voor het Pedaal, waarvan de onderste de pedaalkoppels. 
De beide middelste rijen voor het geheel aanwezige complete Hoofdwerk. 
De buitenste rijen zijn van het positief, waarvan de gedeelde Harmonica 8′ (aan beide kanten een na onderste, links Bascant, rechts Discant) sinds 2013 aanwezig is.


Foto’s Cor Rooijackers


Links: de klaviatuur vóór de restauratie van 2010, rechts de huidige situatie.


Links: Pijpwerk van het Positief op de nieuwe windlade in 2010. Vooraan zijn de – toen nog – lege posities van de Harmonica 8′ zichtbaar. Dit register is in 2013 bijgeplaatst.
Rechts: De Trompet 8′ op de lade uit 1963 van het Hoofdwerk. De bekers zijn met strikken bevestigd. 



Achter het orgel op het balkon staan de drie nieuwe spaanbalgen in Smits-factuur. Ze zijn zo geplaatst achter de rug van de organist. Links de treden om met de voeten door een orgeltrapper de lucht in de balgen te pompen en rechts op de voorgrond de moderne elektrische windmachine in geluiddichte kist.

Concerten

Er worden m.i.v. 2017 geen concerten meer gegeven in deze kerk.

Het kerkgebouw

Deze moderne kerk is in 1926 gebouwd naar ontwerp van architect J.Franssen als vervanger van een uit 1829 stammende kerk aan de Speelheuvelstraat. Daarvoor was bij de katholieken een schuurkerk sinds 1672 in gebruik. 
In 2005 is de toren en in 2006 is het schip van de kerk gerestaureerd.  

De middeleeuwse kerk uit 1436 kwam in 1648 in handen van de Hervormden, maar werd in 1870 gesloopt. 

 
De oude, toen Hervormde, Lambertuskerk van Someren in 1738, gravure door H.N.Ouwerling.

Het interieur

Afkomstig uit de vorige kerk zijn een rijk gesneden hoofdaltaar (ca 1750) met levensgrote beelden van Franciscus, Jozef, Augustinus en Elias.

Verder zijn er twee altaarstukken uit 1753, vervaardigd door O.E. Pirotte, voorstellende Johannes de Doper, Anna en Maria. 

De eikenhouten communiebank stamt uit 1750 en er zijn twee stenen wijwatervaten in vaasvorm.


Een kruiswegstatie-schilderij.

Info

Gegevens van Louis van den Bosch en Piet Bron.

Foto’s Wim van der Ros en Wijtse Rodenburg (tenzij anders vermeld).

Cor Rooijackers is organist in deze kerk.