Orgel Concerten Muziek Kerk Info
Fenkelstraat 24
4731 JB Oudenbosch
Locatie op Google Maps
Het orgel (1850 – 1770 – 1700?)
Op 8 december 1850 wordt een instrument geleverd door de Amsterdamse orgelbouwer Hermanus Knipscheer als geschenk van enkele gemeenteleden. Knipscheer bouwde dit kleine instrument met gebruikmaking van achttiende eeuws materiaal. Op een notitie die bewaard is gebleven staat: “Het orgel dan wat het uiterlijkheden aangaat geloof ik dat het algemeen zal voldoen en zoo goed als nieuw is. Het inwendige zoo niet geheel voor het grootste gedeelte gebruikt of oud willen wij hoopvol vertrouwen aan de verwagting te zullen beantwoorden; dit laatste betwijfel ik echter zeer”. In de kantlijn geeft de schrijver nog een kort oordeel over het orgel: “Regeerwerk oud. Klavier oud. Veeren gebreukt, en sommige lam, waarvoor reeds andere zijn geplaatst. Windbalg goed. Toon: Cornet zwak en zonder toon. Holpijp goed. Mixtuur wankelend. Prestant goed. Overige registers redelijk”.
In 1971 werd het orgel gedemonteerd vanwege de restauratie van de kerk. We kunnen aannemen, dat de toen aangetroffen dispositie die van 1850 is.
Dispositie 1850-1971
| Manuaal C-f”’ | Pedaal C-c |
| Prestant 8′ Holpijp 8′ Octaaf 4′ Fluit 4′ Quint 3′ Octaaf 2′ Cornet IV st D Mixtuur III-IV st B/D | Aangehangen |
foto Maarten Rog
Orgelrestauratie 1978
Pas in 1978 kwamen er gelden beschikbaar voor de restauratie van het orgel, onder andere door een subsidietoekenning van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Verschueren te Heythuysen kreeg de restauratieopdracht met als uitgangspunt de handhaving van dein 1971 aangetroffen dispositie. Echter, onderzoek bij de restauratie bracht aan het licht dat het orgel voor de levering door Knipscheer in 1850 omstreeks 1770 een bepaalde dispositie kende en wellicht zefs een nog oudere, oorspronkelijke opbouw had omstreeks 1700. In overleg met adviseur Hans Erné is besloten de dispositie terug te brengen naar de situatie van 1770, gezien de gegevens en het aanwezige materiaal. De kerkvoogdij verstrekte daartoe een aanvullende opdracht. Wie de bouwer van het werk oorspronkelijk is geweest is niet duidelijk.
Frans Jespers en Ad van Sleuwen beschrijven het orgel in 1984 aldus:
‘Het orgel staat in de balustrade, op een klein oxaal, dat rust op twee pilaren. Oxaal en kas zijn wijnrood geschilderd, met vergulde biezen, snijwerk en labia van de frontpijpen. Het front bestaat uit een ronde middentoren, bekroond met een vaas, en licht overhoekse spitse buitentorens, met gedeelde velden daartussen. Het front bezit verder een sterk geprofileerde onderlijst, en naast de buitentorens opvallend brede stijlen met eenvoudige zijwangen, en op deze torens witte bazuinengelen. Terwijl in de consoles van de buitentorens Knipscheers stijl herkenbaar is, is dat met de brede console van de middentoren minder het geval. De claviatuur aan de achterkant van het orgel, heeft lange manuaaltoetsen en sobere bakstukken, en verder brede pedaaltoetsen. De registratuur is uiteraard wat druk voor zo’n orgel. De kas is verder voorzien van veel deurtjes en panelen. Opvallend zijn twee langwerpige horizontale paneeltjes aan weerszijde van het pedaal. Gaven ze ooit toegang tot een lade die onderin deze kas lag? Samenvattend moet vooralsnog het praktisch restauratiewerk in Oudenbosch geprezen worden, zowel om de verrassende reconstructie als om de intonatie. (…)
Foto Piet Bron 2009
Foto Piet Bron 2009
Dispositie 1978
| Manuaal C-f”’ | Pedaal C-c |
| Prestant 8′ D Holpijp 8′ B/D Octaaf 4′ B/D – bas uit 1978 Fluit 4′ B/D Quint 3′ B/D Octaaf 2′ B/D Fluit 2′ B/D – 1978 Terts 1 3/5′ D – 1978 Quint 1 1/2′ D – 1978 Sifflet 1′ B – 1978 Octaaf 1′ B Sexquialter II st D Mixtuur III st (2/3′) B/D Tremulant – 1978. | Aangehangen |
Vulstem samenstelling
Mixtuur III sterk
C: 2/3′ – 1/2′ – 1/3′.
c’: 2′ – 1 1/3′ – 1′.
c”: 2 2/3′ – 2′ – 1 1/3′.
Concerten
In deze kerk worden doorgaans geen concerten georganiseerd.
Muziek
Op zaterdag 13 juni 2015 is deze kerk onderdeel van de voorjaarsexcursie van de BOF. Daar is dit orgel ook op cd vastgelegd. Brabants Orgelrijkdom XVII, te koop in de webwinkel.
De kerk
De hervormden hadden sinds de reformatie de oude kerk van Oudenbosch in gebruik, maar deze kwam in 1799 aan de Katholieken. Vanaf 1804 kerkten de hervormden in de voormalige RK pastorie. Lodewijk Napoleon zegde geld voor een nieuw kerkgebouw toe, maar pas in 1819, op 17 oktober, kon een nieuwe kerk in gebruik worden genomen. Het is een eenvoudig gebouw met boogvensters. De entree is neo-classicistische. De pastorie naast de kerk dateert uit 1562, in 1632 geheel verbouwd en in de negentiende eeuw nogmaals. Het oude koetshuis en een deel van de pastorie werden voor kerkelijke activiteiten gebruikt. Koetshuis, de pastorie en de kerk delen een grote, doorlopende tuin. Het oude koetshuis is in 2008 afgebroken. Daar is nu de ingang van het nieuwe activiteitencentrum ‘De Pastorije’ (2009).
Foto Piet Bron 2009
Info
Foto’s Wim van der Ros, tenzij anders vermeld.
Orgelinfo Piet Bron 2012