Breda – Sint-Michaëlkerk

Orgel Organiste Concerten Kerk Info

Hooghout 67
4817 EA Breda
Bekijk op de kaart met OpenStreetmap 
of met Google Maps

De Sint-Michaëlkerk maakt deel uit van een groter gebouw uit 2009. De toren uit 1960 is gehandhaafd

Het Verschueren-orgel (1960)

In 1960 plaatste Verschueren een nieuw orgel onder Opus 504 in de Sint-Michaëlkerk in Breda. Adviseur was Hub. Houët. Het werd niet voltooid wegens geldgebrek. Er kwam slechts één manuaal en een vrij pedaal. Niet gerealiseerd werden de Cornet V sterk (discant) op het Hoofdwerk, het hele Borstwerk met Holpijp 8′, Prestant 4′, Roerfluit 4′, Octaaf 2′, Larigot 1 1/3′, Scherp III sterk, Dulciaan 8′. In het Pedaal ontbraken de voorgenomen Prestantbas 8′ en Fagot 16′. 
Het beperkte instrument is op 18 december 1960 in gebruik genomen met een bespeling door de adviseur. 


Het orgel in de oude kerk.



In 1999 voltooiden de twee gepensioneerde orgelmakers Hans Kriek en Hemmie Meyer het orgel door een tweede klavier te maken en de dispositie uit te breiden. De onderdelen werden betrokken via dominee Wijnands uit IJhorst, via de organist van de kerk, Gerard Scherff. Door het verkopen van de gesloten Driesprongkerk had de parochie het geld vrij voor de voltooiing van het instrument. Het nieuwe tweede manuaal staat op zichzelf en kan niet worden gekoppeld aan het oude werk. Op 28 maart 1999 is het officieel in gebruik genomen. 

Overplaatsing naar de nieuwe kerk 2009

Het Verschueren-orgel is met enkele uitbreidingen geplaatst in de nieuwe kerk door A. Nijsse & Zonen Orgelbouw Middelburg. 
De Mixtuur is gesplitst in een losse Octaaf 2 en de rest van de Mixtuur, waardoor de overgang van het plenum nu soepeler loopt als je eerst de Octaaf 2′ en dan pas de Mixtuur erbij doet. Er is een Terts 1 3/5 (discant) op het Hoofdwerk bijgeplaatst en er is een pedaal-koppel naar het tweede manuaal bijgemaakt. Prima verbeteringen!
De vorm van de het front is gelijk gebleven, de houten delen hebben een andere kleur gekregen (lichter hout en de panelen grijs geverfd). De orgelbank is ook van lichter hout en geheel vernieuwd. Verder is er een loopbrug gemaakt in het orgel om de trompet te kunnen stemmen zonder alle frontpijpen er eerst af te hoeven halen. Helaas is dat niet helemaal netjes: het groot-octaaf is nog altijd onbereikbaar voor een kleine stembeurt.

Op 26 februari 2010 werd het orgel weer in gebruik genomen met een feestelijk concert. Daarbij is het orgel bespeeld door Jan Willems, Willem Jan Vermeulen en Monique Tonino. Verder werkten mee René Rovers (hobo) en Ilse van Wuijckhuijse (sopraan).

Het Verschueren-orgel van de Michaëlkerk in Breda na overplaatsing en wijziging van het kleurenschema
Het orgel van de Michaëlkerk in Breda na overplaatsing naar de nieuwe kerk in 2009
Uitbreiding met manuaalkoppel 2023

In het voorjaar van 2023 is heeft René Nijsse uit Oud-Sabbinge een manuaalkoppel I+II toegevoegd, te bedienen met een voetpedaal. Ook zijn de registerknoppen van het tweede manuaal nu met aanzienlijk minder weerstand te bedienen.
De klank van het orgel is met deze koppel veel rijker geworden: het koppelen van bijvoorbeeld de Holpijp 8′ en de Bourdon 8′ geeft de mogelijkheid om sterker te begeleiden zonder direct een viervoet nodig te hebben. De combinatie Holpijp 8′ met Prestant 8′ (beide op I) was vaak te sterk om een cantor of kleiner koor te begeleiden, dus was de combinatie met een viervoet de enige mogelijkheid.
Ook voor het literatuurspel geeft de manuaalkoppel veel meer mogelijkheden: bijvoorbeeld door het gebruiken van de Gemshoorn 2′ (van II) in combinatie met Holpijp 8′ en Spitsfluit 4′ (van I), waar eerst alleen de Octaaf 2′ (van I) mogelijk was, die dan veel te sterk was. Wel is de speelwijze zwaarder geworden, maar dat went.
Aan het uiterlijk van het orgel is niet echt iets veranderd: het nieuwe pedaal voor de manuaalkoppel is nauwelijks zichtbaar.
Deze uitbreiding is mogelijk geworden door een particuliere donatie.

Voor de nabije toekomst staat nog op het verlanglijstje om de onhandige Vlaamse stemkrukken van de Trompet 8′ te vervangen door Hollandse om het stemmen van de trompet te vergemakkelijken.

Ter gelegenheid van deze uitbreiding werd op 16 augustus 2023 een concert gegeven door Eric Koevoets.

Dispositie
Hoofdwerk C-g³Nevenwerk C-g³
Prestant 8′
Holpijp 8′
Octaaf 4′
Spitsfluit 4′
Kwint 2 2/3′
Octaaf 2′
Terts 1 3/5′ D – 2010 
Mixtuur II-III st (1 1/3′)
Trompet 8′
Bourdon 8′
Prestant 4′
Fluit 4′
Gemshoorn 2′
_________________
Pedaal C-f¹
Subbas 16′
Baarpijp 8′
Koraalbas 4′

Koppelingen:
Pedaal – Hoofdwerk
Pedaal – Nevenwerk
Hoofdwerk – Nevenwerk – 2023
Tractuur mechanisch met sleepladen

Organiste

Organiste van de Michaëlkerk is sinds 2000 Monique Tonino.

Concerten

16 augustus 2023
Aanvang 14:30 uur
Eric Koevoets, orgel
Concert n.a.v. uitbreiding van het orgel.

De kerk



De nu gesloopte kerk omstreeks 1960.

In de Sint-Michaëlkerk (gebouwd in 1959, architect J.H.M.Kirch) werd op 10 juni 2007 de laatste dienst gehouden. De kerk, die tussen 1968 en 2001 als bisschopskerk heeft gefungeerd, is gesloopt. Het was een belangrijke wederopbouwkerk. Alleen de vrijstaande toren is blijven staan. Op de plaats van de kerk kwamen 32 appartementen, waarbij een bibliotheek en een kleine kerkzaal voor ongeveer 300 personen. Op zondag 29 november 2009 heeft bisschop Van den Hende de nieuwe kerk officieel ingewijd.

Info

Info en foto’s oude situatie: Piet Bron.
Info na overplaatsing 2009 en wijzigingen daarna: Monique Tonino, organiste.
Foto’s situatie 2023: Monique Tonino. 

Laatste actualisatie: augustus 2023 RS